Gesprek over geldzaken - met Eveline Wauters, programmamanager "Financieel Fit Brainport" in Eindhoven
Wist je dat het afgelopen jaar bijna 60 procent van de Nederlanders financieel ongezond of kwetsbaar was? En dat bijna de helft van de huishoudens te maken heeft gehad met één of meer betalingsproblemen?
Niet voor niets lanceerde PSV in samenwerking met Partnerfonds Brainport Eindhoven onlangs de campagne ‘Sta jij deze maand ook in het rood?’ met prominente ambassadeurs, zoals Jeroen Dijsselbloem en Xavi Simons.
FinBuddy spreekt Eveline Wauters, programmamanager Financieel Fit in Brainport bij het Partnerfonds Brainport Eindhoven, over geldzorgen, haar werk, guilty pleasures en spijt.
Van criminologe naar sociale innovatie
Eveline Wauters, 34 jaar jong, heeft een indrukwekkende loopbaan die haar naar het hart van het sociale domein heeft gebracht. Met een achtergrond in Forensica, Criminologie en Recht begon ze bij de gemeente Zaanstad met sturing en bekostiging binnen het sociale domein. “Ik heb daar ontzettend veel geleerd en ik put hier nog steeds uit. Want uiteindelijk komt het altijd neer op geld, de gemeenschappelijke taal die iedereen spreekt.”
Na deze ervaring stapte ze over op de rol van beleidsadviseur en vervolgens strategisch adviseur in het sociale domein bij de gemeente Eindhoven. Vandaag de dag werkt ze vanuit haar eigen bedrijf Springveer, dat zich richt op sociale innovatie. In haar huidige rol als Programmamanager ‘Financieel Fit in Brainport’ voor het Partnerfonds Brainport Eindhoven, zet ze haar kennis en ervaring in om financiële gezondheid en welzijn binnen de Brainport-regio te bevorderen.
Tussen wal en schip
“In mijn werk voor de gemeente was ik op een gegeven moment verantwoordelijk voor een breed scala aan taken binnen de participatiewet, van inkomen en werk tot het minimabeleid en schuldhulpverlening. Twee teams stonden onder mijn inhoudelijke leiding, en ik hield van de uitdaging en de diversiteit. Maar ik kwam tot het besef dat ik in dit systeem vastliep.”
“Gemeenten doen het echt top voor 80% van de bevolking. Maar het is die overige 20% die hulp het hardst nodig heeft, en deze mensen vallen vaak tussen wal en schip. Het systeem is voor hen te complex. Uit een analyse van de ‘City Deal Inclusieve Stad’ bleek dat je in feite een IQ van 110 moet hebben om complexe problemen op te lossen. Maar als je in een situatie met zulke problemen belandt, of het nu gaat om armoede of schulden, gaat je IQ vaak omlaag. Je bent voortdurend aan het jongleren om alle ballen in de lucht te houden. En je vraagt dus mensen die eigenlijk het minst in staat zijn om al deze complexiteit op te pakken, om dat wél te doen. Het systeem is hierdoor heel complex gemaakt”
“Zo hielp ik iemand met een sociale werkvoorziening (SW-)indicatie. Ze kreeg een brief over reiskostenvergoeding, maar het was voor haar moeilijk te overzien wat het effect van haar keuze op haar andere inkomsten zou zijn. Het kostte me maar liefst acht uur om het uit te zoeken, en zelfs toen was ik maar voor 90% zeker van mijn antwoord. Terwijl ik jurist ben.”
“Ik besefte me dat ik dit niet kon blijven doen. Deze omgeving was niet de plek waar de samenleving verandering nodig had. Het is een plek waar alles voor 80% van de maatschappij is geregeld, maar ik wilde er zijn voor die 20%. Dus heb ik de sprong gewaagd en samen met o.a. Thijs Eradus het bedrijf Springveer opgezet.”
Programmamanager "Financieel Fit in Brainport"
“Vanuit Brainport voor Elkaar Eindhoven kwam de vraag of ik wilde meedenken over de aanpak van schulden, samen met werkgevers. Al vrij snel kwamen we tot de conclusie: we moeten in kaart brengen waar bedrijven goed in zijn, wat ze kunnen bieden en wat de verantwoordelijkheid van de gemeente is.”
“Zo werken we bijvoorbeeld al bijna twee jaar nauw samen met ASML. Zij organiseren jaarlijks een wereldwijde ‘Wellbeing Week’. Dit jaar hebben ze voor het eerst ‘financial fit’ opgenomen als een belangrijk onderdeel van deze week. Voorheen lag de focus voornamelijk op mentale en fysieke fitheid. Bij ASML dachten ze dat financiële problemen bij hun werknemers minder een issue zouden zijn, omdat ze goede salarissen boden. Dat is natuurlijk niet zo.”
Hoe ontstaan die financiële problemen in zo'n rijk land als Nederland?
“Allereerst, is er in Nederland opvallend weinig aandacht voor financiële planning, terwijl dit een preventieve werking heeft op het ontstaan van financiële problemen. We leren weliswaar hoe we een kasboekje moeten bijhouden, maar we worden niet gestimuleerd om vooruit te denken: wat willen we eigenlijk bereiken? Wat zijn onze doelen voor de komende twee, vijf jaar?
“Het probleem is dat we niet nadenken over de financiële stappen die we moeten nemen om deze doelen te bereiken. Bovendien wordt er op scholen nauwelijks aandacht besteed aan geldzaken, en vinden veel mensen het lastig om erover te praten. Het gaat hierbij niet alleen om financiële producten, maar ook om het plannen van je maand en het organiseren van je geld in functie van het leven dat je wilt leiden.”
“Ten tweede, zijn er bepaalde sectoren waar ik moeite heb met de manier waarop marktwerking wordt toegepast. Zo is de zorgsector voor mij een sprekend voorbeeld. Het feit dat mensen hun eigen risico kunnen verhogen tot boven de 385 euro vind ik problematisch. We hebben ons zorgsysteem zo complex en bureaucratisch ingericht dat mensen in feite verleid worden om slechte keuzes te maken, enkel om geld te besparen.”
“En verder is het tegenwoordig erg gemakkelijk om geld te lenen, aankopen op afbetaling te doen of achteraf te betalen. Dit is voor veel mensen verwarrend en kan leiden tot onverantwoordelijke financiële beslissingen, aangezien het overzicht over de eigen uitgaven vaak ontbreekt. Daarbij komt nog dat je ook rente moet betalen over het geleende geld. Dit zijn drie belangrijke factoren die kunnen leiden tot situaties waarin mensen hun vaste lasten niet meer kunnen betalen.”
Campagne "Sta jij deze maand ook in het rood?"
Maar liefst 60% van de Nederlanders heeft weleens geldzorgen, of het nu gaat om de energierekening of de studiekosten van de kinderen. Deze campagne is een initiatief van PSV en het samenwerkingsverband Brainport voor elkaar, met prominente gezichten zoals de burgemeester van Eindhoven, Jeroen Dijsselbloem, en voetballer Xavi Simons.
Op de website van de campagne worden twaalf praktische tips gedeeld die helpen bij geldzorgen. Ook kunnen mensen terecht bij Geldfit en inloopspreekuren of laagdrempelig contact zoeken via WhatsApp.
Bewustzijn rondom geldzaken creëren
“Met de campagne ‘Sta jij deze maand ook in het rood?’ willen we zorgen voor meer financieel bewustzijn. We ontmoeten namelijk mensen die moeite hebben om rond te komen. Maar zij zien zaken zoals een private leaseauto of twee keer per jaar op vakantie gaan als basisbehoeften. Vaak uit eten gaan, wordt ook als normaal gezien. Maar deze overtuigingen kunnen leiden tot financiële problemen.”
“Stel dat iemand vijf keer per maand sushi eet, maar tegelijkertijd niet kan sparen. Dan wijzen we diegene op de mogelijkheid om minder vaak uit eten te gaan. Als je bijvoorbeeld maar twee keer per maand gaat, bespaar je al snel 150 euro. Het klinkt simpel, maar het vraagt om bewustzijn van het uitgavenpatroon. En met deze campagne willen we mensen helpen dat bewustzijn rondom geldzaken te ontwikkelen.”
Niets doen is geen optie
“Hulp bij financiële problemen is meestal gericht op de korte termijn en niet op het behoud van financiële gezondheid op de lange termijn. Wanneer we dit niet aanpakken, kan het gebeuren dat 20% van de bevolking in de problemen komt. Dit zal niet alleen onze economische groei beperken, maar ook hoge kosten met zich meebrengen. We zien nu al dat er jaarlijks miljarden in Nederland worden geïnvesteerd om maatschappelijke problemen aan te pakken.”
“Veel mensen in Nederland hebben voldoende inkomen, maar worstelen met het beheer van hun vaste lasten. Als iedere maand 15 verschillende vaste lasten leveranciers meerdere bedragen op verschillende momenten afschrijven, kun je gemakkelijk in de schulden raken. En als je eenmaal schulden hebt, is het moeilijk om eruit te komen. Vooral als je geen financiële buffer hebt om onverwachte kosten op te vangen.”
“In de huidige situatie wachten we vaak tot mensen zo diep in de schulden zitten dat minnelijke schuldhulpverlening nodig is. Ze maken dan betaalafspraken met schuldeisers zonder tussenkomst van de rechter. Maar zelfs in deze trajecten wordt slechts een klein percentage, zo'n 20%, van de opgebouwde schuld terugverdiend. Dus ook voor bedrijven is het niet interessant om mensen zo diep te laten zakken.”
Slimme oplossingen zoals FinBuddy zijn nodig
“Het antwoord op deze problemen ligt deels in educatie, maar er is ook behoefte aan slimme oplossingen zoals FinBuddy. De kracht van FinBuddy is dat mensen direct meer inzicht krijgen in hun uitgaven en inkomsten. Gebruikers hoeven alleen hun betaaldag aan te geven en de rest wordt voor hen geregeld. Dit maakt het niet alleen gemakkelijker voor hen, maar óók voor de bedrijven die incasseren.”
“Met FinBuddy wordt een slimme en slechts kleine ontbrekende schakel van het systeem ingezet dat buitengewoon effectief is. Omdat vaste lasten op één dag worden afgeschreven, geeft dat mensen een duidelijk beeld van hun maandelijkse uitgaven én biedt het bedrijven een hogere garantie dat zij hun geld ontvangen. Het is een simpele oplossing, maar wel één die helpt om financiële gezondheid in Nederland te bevorderen.”
Geldzaken: guilty pleasures, spijt en real hourly wage
“Mijn man noemt me vaak een calvinist, ik leef sober en werk hard, maar ik moet toegeven dat reizen mijn zwakke plek is als het om uitgaven gaat. Ik hou er wel rekening mee dat het enigszins binnen de perken blijft, maar ik geef graag geld uit aan reisjes en ik reserveer daar ook een flink budget voor. Ik laat liever een nieuwe spijkerbroek liggen om toch een vakantietrip te kunnen maken.”
“Er zijn ook wel uitgaven waar ik achteraf spijt van heb gehad. Nu ik in mijn dertiger jaren zit, ben ik volop bezig met financiële planning. Een voorbeeld van zo'n uitgave waarvan ik spijt heb, is mijn private leaseauto. Deze leek in eerste instantie handig voor het gebruiksgemak, maar ik heb tegen mijn man gezegd dat ik dit niet meer ga doen. Als ik nu kritisch kijk naar de meerwaarde van die private leaseauto in mijn leven, vind ik het echt te duur.”
“Hier kwam ik achter toen ik mijn ‘real hourly wage’ berekende, nadat ik het boek ‘Your money or your life’ las. Je hebt maar zoveel uur in je leven en hoeveel uur moet je dan werken om een bepaalde uitgave te kunnen doen? Denk aan zo'n private leaseauto. Reken eens terug hoeveel uur je eigenlijk werkt voor elke vaste of losse uitgave en vraag jezelf dan af of je het nog steeds de moeite waard vindt om die uitgave te doen. Als ik die berekening voor mijn reizen maak, dan vind ik het elke keer de moeite waard.”
Sociale verandering vanuit eigen talenten
“Wat ik het leukst vind aan mijn werk, is de impact die ik kan maken op iemands leven. Hoe klein dit ook mag zijn. Ik maak natuurlijk niet elke dag het verschil voor iedereen, maar zorg in ieder geval wel voor een positieve bijdrage voor iemand. En ik mag dat doen vanuit wie ik ben. Ik ben hier op het werk niet iemand anders dan thuis. Ik ken mijn sterke en zwakke punten en ik kan vanuit mijn talenten een verschil maken voor mensen. Dat is wat mijn werk het allermooiste maakt.”
Wil jij als vaste lasten leverancier samenwerken met FinBuddy neem dan contact op met Jeffrey van Dam via jeffrey.van.dam@finbuddy.nl. Als je vaker dit soort leuke interviews wilt ontvangen meld je dan hieronder aan voor de nieuwsbrief!